Dünya'nın suyu nereden geldi? Bu antik asteroit ailesi bunu öğrenmemize yardımcı olabilir...

Erigone asteroit ailesi, güneş sisteminin geçmişine bir pencere sağlayan, su açısından zengin uzay kayalarıdır.

) İlkel bir asteroit ailesi, bir zamanlar Dünya'ya su getirdiğine inanılan bu küçük uzay kayalarının tarihini çözmeye çalışan gökbilimcilere geçmişe açılan bir pencere sağlıyor . Güneş sistemindeki yaşam , tarih boyunca pek çok çarpışmanın meydana gelmesi nedeniyle tehlikeli olabilir; örneğin, ayımızı oluşturan dev çarpışmayı veya Merkür'ün kraterli yüzeyini tetikleyen çok sayıda çarpışmayı düşünün.

 Zaman zaman, Mars ile Jüpiter arasında bulunan ana asteroit kuşağındaki büyük asteroitler de vuruldu. Bu gerçekleştiğinde, bu asteroitler daha küçük parçalara ayrılacaktı. Bunun gibi olaylar birkaç düzine daha küçük uzay taşının ortaya çıkmasına neden olabilir; doğal olarak, aynı orijinal nesneden gelen birçok bitin, benzer yörüngelerde hareket etmek gibi bazı ortak noktaları vardır. Gökbilimciler bu tür asteroit gruplarına "aileler" diyorlar. 

Asteroit kuşağında bu tür 120'den fazla ailenin var olduğu biliniyor. Adını kuşaktaki en büyük ikinci nesne olan 4 Vesta'dan alan Vesta ailesi gibi bazıları , kimyasal değişimin kanıtlarını gösteriyor. Bu kadar büyük olan Vesta, başka bir asteroit tarafından çarpıp kısmen parçalanmadan önce, ısınmanın yanı sıra farklılaşma olarak bilinen bir süreçten de geçti; bu süreçte daha ağır elementler çekirdeğine çökerek çeşitli katmanlar oluşturdu. 

Ancak asteroit ailelerinden sekizi ilkel kimyalarını koruyor. Gökbilimciler bu bozulmamış örneklerle çok ilgileniyorlar çünkü bunların ilkel bileşimleri, bu ailelerin öncü asteroitleri oluştuğunda güneş sistemimizin koşulları hakkında fikir verebilir. Başka bir deyişle, eski güneş sisteminin sırlarını keşfetmemize yardımcı olabilirler . Bu nedenle, Central Florida Üniversitesi gezegen bilimcisi Noemí Pinilla-Alonso, bu asteroit ailelerinin kimyasal bileşimini kayıt altına almak için İlkel Asteroit Spektroskopik Araştırması (PRIMASS) adı verilen bir projeye ortak liderlik yapıyor. Nihayet bu çalışma Pinilla-Alonso'nun doktora derecesi sayesinde tamamlandı. 

PRIMASS projesi için incelenecek son aile olan Erigone ilkel asteroit ailesinin kızılötesi gözlemlerini inceleme görevini üstlenen öğrenci Brittany Harvison. Erigone ailesi, kozmik açıdan bakıldığında oldukça genç bir ailedir, çünkü onu yaratan çarpışmanın yalnızca 130 milyon yıl önce meydana geldiği hesaplanmaktadır. Harvison yaptığı açıklamada , "Dünyanın suyunun bir kısmını güneş sisteminin ilk dönemlerindeki ilkel asteroitlerden almış olabileceğine dair teoriler var" dedi . "Bu teorilerin büyük bir kısmı, bu ilkel asteroitlerin Dünya'nın yoluna nasıl taşındığını anlamaktır. Dolayısıyla, bugün güneş sistemindeki ilkel asteroitleri keşfetmek, yıllar önce neler olup bittiğinin bir resmini çizmeye yardımcı olabilir." 

NASA'nın Hawaii'deki 3,2 metrelik Kızılötesi Teleskop Tesisi ve İspanya'nın Kanarya Adaları'ndaki 3,58 metrelik Telescopio Nazionale Galileo tarafından alınan yakın kızılötesi gözlemleri kullanan Harvison, Erigone ailesinin 25 üyesinin bileşimini analiz etti. Grup, adını en büyük üyesi olan 72 kilometrelik (44,7 mil) asteroit 163 Erigone'dan alıyor. Harvison, 163 Erigone da dahil olmak üzere Erigone ailesinin %43'ünün C tipi karbonlu asteroitler olduğunu, yani karbon açısından zengin olduklarını buldu. Erigone ailesinden pek çok kişinin C tipi olması şaşırtıcı değil çünkü bu genel olarak en yaygın asteroit türüdür ve sıklıkla hidratlı veya su taşıyan minerallerin kanıtlarını içerir. 

Bu nedenle, C-tipi asteroitler gerçekten de Dünya'ya su getirme konusunda önde gelen adaylardır. Erigone ailesinin geri kalanına gelince, %28'i muhtemelen farklı türde olan ve klanlarının geri kalanıyla benzer spektruma sahip olan X tipi asteroitlerden oluşuyor. Karbonlu asteroitlerin bir çeşidi olan B tipleri Erigone ailesinin %11'ini oluştururken, bilinmeyen T tipleri %7'sini oluşturur. Ayrıca ailenin gerçek üyelerinden ziyade, ilkel olmayan, araya girenler gibi görünen, taşlı L ve S tipleri de var. Ancak Harvison'un asıl keşfi, Erigone ailesi üyelerinin tamamının, başka hiçbir ilkel asteroit ailesi tarafından tekrarlanmayan benzer bir temel bileşimi paylaştığıdır. 

Aslına bakılırsa tüm aileler, kendilerine ait farklı hidrasyon seviyeleriyle benzersizdir. Hangi asteroit ailelerinin en fazla su içeriğine sahip olduğunu eşleştirebilmek, Dünya'ya su getiren suçluları ararken gökbilimcilerin doğru yöne yönlendirilmesine yardımcı olacaktır. Erigone ailesi çok fazla sıvı tükettiğinden artık gökbilimciler için önemli bir hedef haline geldiler. Öyle olunca, Jüpiter'in Truva asteroitlerine gidecek olan NASA'nın Lucy uzay misyonu , ilk olarak 52246 Donaldjohanson asteroidini ziyaret edecek. Adını Amerikalı bir paleoantropologdan alan bu C tipi asteroit, Erigone ailesinin bir üyesidir, dolayısıyla bilim insanları, Lucy 20 Nisan 2025'te yanından uçarken yakından bakabilecekler. 

PRIMASS ekibi ayrıca bu yazdan itibaren James Webb Uzay Teleskobu'nda Erigone ailesini (ve diğer ilkel asteroitleri) gözlemlemek için başarıyla zaman kazandı . JWST ve Lucy'den elde edilen bulgular, bu antik nesnelerin geçmişini daha da ortaya çıkaracak ve güneş sisteminin ve Dünya'nın geçmişine ilişkin bilgilerimizdeki boşlukları doldurmaya başlayacak. Harvison'un araştırması Icarus'un Nisan 2024 sayısında yayınlandı .